“In Nederland is onvruchtbaarheid een toenemend probleem, doordat vrouwen op steeds latere leeftijd zwanger proberen te worden.(...). Vrouwen stellen hun kinderwens onder meer uit omdat ze wachten op de perfecte partner. Advies aan mensen met een kinderwens. ‘Stel het niet onnodig uit.” Bijna een op de zes mensen wereldwijd is onvruchtbaar, becijferde de Wereldgezondheidsorganisatie.
“Alsof vrouwen vanwege hun prangende carrière of irreële ideeën over de liefde besluiten voorlopig nog maar niet zwanger te worden. Die gekke vrouwen toch,” schreef Paulien Cornelissen in reactie op bovenstaande ‘feiten’ in haar column met de titel ‘vruchtbaar’. En oh, wat ben ik het met haar eens!
Ik ben zo’n gekke, ongewenst kinderloze vrouw (1978). En ik wil hier graag aan de hand van mijn verhaal laten zien hoe het zo kan komen: Een kinderwens hebben en toch ongewenst kinderloos eindigen. Links naar genoemd artikel en column vind je onderaan dit artikel.
Ik wil mezelf als voorbeeld nemen om te laten zien hoe, toch tamelijk slimme vrouwen als ik, ongewenst kinderloos blijven.
In die woorden, ongewenst kinderloos, zit een wereld van verlies besloten. Verlies van een gedroomde toekomst, van herinneringen die je had willen maken, van het kind dat je had willen leren kennen, van de moeder die je had willen zijn.
Dat zie ik in de reacties op mijn eigen gedichten die ik deel op sociale kanalen, waar mijn werk resoneert bij duizenden vrouwen, die steun en troost zoeken bij elkaar in verschillende gradaties van ongewenste kinderloosheid. De bonusmoeders zonder eigen kind. De ongewenst kinderlozen die ‘te laat’ de juiste partner vonden. De ongewenst kinderlozen die definitief onvruchtbaar zijn. De vrouwen die niet meer durven na enkele miskramen. De vrouwen die door ziekte onvruchtbaar werden. En nog vele, vele andere varianten met dezelfde ziel doorklievende uitkomst: onvervulde kinderwens.
Zelf val ik 100% in de categorie ‘domme vrouwen die te lang heeft gewacht op de perfecte partner’. Bij mij is het er nooit van gekomen om te proberen zwanger te worden, omdat de mannen in mijn leven er om verschillende redenen niet aan wilden. Ik ben bepaald niet de enige vrouw die ergens halverwege de dertig aan de kant wordt gezet, of niet aan de man komt, omdat ze een kinderwens heeft. Want, uit wetenschappelijk onderzoek blijkt ook, dat je naast een baarmoeder, ook een man nodig hebt om een kind op de wereld te zetten, of in ieder geval zaad te leveren voor de bevruchting.
Grote stad. Universiteit. Ambities. Daar ging het al mis.
Ik was 18 toen ik na hard te hebben gewerkt voor mijn VWO-diploma, ging studeren aan de Universiteit van Amsterdam. Ik verhuisde vanuit mijn Limburgse dorp naar de grote stad. Oost-Europese studies moest het zijn, met een propedeuse Russisch. Met die studie kon ik een nieuwe taal leren en op termijn journalist of correspondent worden, zo was mijn plan. Als ik de artikelen over onnodig uitstellen van de zwangerschap mag geloven ga ik hier op 18-jarige leeftijd al op meerdere fronten de mist in. Grote stad. Universiteit. Ambities. Dan kun je het plaatje van de hoogopgeleide kinderloze vrouw dus eigenlijk al verder invullen, nietwaar?
Ik kreeg in diezelfde tijd, dus ook op mijn 18e, een relatie met mijn beste jeugdvriend. Een relatie die bijna vijftien jaar zou duren. Ik realiseerde veel van mijn dromen. Ging een tijd studeren in Moskou en in Sint Petersburg, reisde naar allerlei niet voor de hand liggende buitenlanden, werd aangenomen bij een regionale krant, maakte van daaruit de overstap naar een landelijke krant. Ik maakte vrienden, ging uit, bezocht festivals, ontwikkelde me op allerlei terreinen en had een mooie relatie.
Fulltime kostwinner
Ik was jarenlang kostwinner, kocht een klushuis in een opkomende wijk, verbouwde het en begon rond mijn 28e te dromen van een gezin met dezelfde man waar ik sinds mijn 18e mee was. Hij had moeite om zijn studie af te ronden, dus ik zorgde fulltime voor ons inkomen. Toen ik begin 30 was, werd duidelijk dat hij niet alleen met zijn studie worstelde, maar ook met onze relatie. Het onderwerp kinderen was een no-go-area en waar ik onze tweede slaapkamer als kinderkamer zag, vond hij dat het een study moest worden. Het werd allemaal erg pijnlijk.
“Dit is de realiteit van meer vrouwen van mijn leeftijd. Vrouwen die meer dan klaar zijn voor een gezin, maar uit naam van de liefde nog even wachten tot de gedroomde vader van hun kind ook zover is.”
De financiële crisis sloeg toe in 2008, ik verloor mijn tijdelijk contract bij de krant. Ik vond via mijn netwerk gelukkig nieuw werk en we konden door met verbouwen van ons huis en het opbouwen van ons leven. Toen alles soort van af was, hij afgestudeerd was en we allebei werk hadden, leek de tijd meer dan rijp om de stap te zetten om te proberen om dat door mij zo gewenste kind te krijgen. Hij maakte het uit. Ik was 34.
Meer dan klaar voor een gezin
Ik schrijf dit niet op omdat ik op zoek ben naar medelijden of me slachtoffer voel. Ik schrijf dit op, omdat dit de realiteit is van meer vrouwen van mijn leeftijd. Vrouwen die meer dan klaar zijn voor een gezin, maar uit naam van de liefde nog even wachten tot de gedroomde vader van hun kind ook zover is. Terwijl de jaren voor die vrouwen wegtikken, blijken veel mannen van mijn generatie nooit op dat punt te komen. Mannen die het student zijn en het studentenleven maar moeilijk los kunnen laten. Mannen die spreken van behoefte aan vrijheid, tijd en ruimte. Misschien hield ik teveel rekening met hem en had ik al veel eerder mijn poot stijf moeten houden. Maar ik hield van de gast en met reden. Ik zag een man die ongelofelijk slim en getalenteerd was, die me kon laten lachen als geen ander en met wie ik me in vijftien jaar tijd had ontplooid tot een zelfbewuste jonge vrouw die dingen voor mekaar kreeg. Behalve dat ene.
Waar liggen je prioriteiten dan. Toch? Op een leeftijd dat je… Ja wat eigenlijk? Ergens naar een zonnige zomerweide moet alwaar je vanzelf in alle rust bezwangerd wordt?
Brokstukken van de gedroomde toekomst
Goed. Het was 2012 toen ik op mijn 34e single werd. Ik moest verder leven op de brokstukken van mijn verleden en van mijn gedroomde toekomst. Ik herpakte me voor de buitenwereld, al was ik mezelf deep down kwijt. Ik vond een huisgenote voor het net verbouwde huis, ik werkte als altijd fulltime en worstelde me door de nasleep van de breuk aan de hand van vriendinnen, reizen, uitgaan, yoga.
Zie hier bewijs twee van het argument dat het allemaal aan die gekke vrouwen zelf ligt. Uitgaan en waarschijnlijk teveel drinken, reizen, werken. Waar liggen je prioriteiten dan. Toch? Op een leeftijd dat je… Ja wat eigenlijk? Ergens naar een zonnige zomerweide moet alwaar je vanzelf in alle rust bezwangerd wordt? Want er was geen man die me van zaad kon voorzien. Dan had ik maar op tijd naar een zaadbank moeten gaan? Of me laten bezwangeren tijdens een one night stand? Al is je leven nog zo instabiel op dat moment? Eigen schuld.
Fuckboys en tweede ronde-mannen
Ik worstelde me met rammelende eierstokken en al door tinderdates en enkele korte relaties. En kwam net als veel vrouwen om me heen die op zoek zijn naar een serieuze relatie, vele fuckboys tegen. Of nou ja, ‘boys’. Mannen van voorbij de dertig, die zich eindeloos blijven wentelen in de spanning en opwinding van de eerste drie dates als alles nog nieuw is en iedereen alleen nog de beste versie van zichzelf is. Die maken dat ze wegwezen zodra een vrouw iets meer gaat verwachten, zodat ze van bil kunnen gaan met de beste versie van weer een nieuwe vrouw.
Schromelijke generalisatie? Oneerlijk tegenover alle goede mannen die juist hun tanden stukbijten op vrouwen die alleen maar op zoek zijn naar avontuurtjes voor 1 nacht? Tuurlijk. Net zoals het een schromelijke generalisatie is om maar te blijven opschrijven dat ongewenst kinderloze vrouwen eerder hadden moeten beginnen aan kinderen. Let wel: ik ben van de generatie die op de wereld werd voorbereid met de campagne Een slimme meid is op haar toekomst voorbereid. Wij jonge meiden voldeden aan de verwachtingen. Wij deden wat we moesten doen. Wij gingen studeren en werken. We maakten wat van onszelf.
Mentaal zat ik er door die allesverterende kinderwens totaal doorheen
Om nog even bij mijn persoonlijke verhaal te blijven: ik had na de breuk nog enkele korte relaties. Er was een man bij die alles met mij wilde, maar ik voelde niet wat hij voelde. Ik heb overwogen mij door hem te laten bezwangeren en daarna uit elkaar te gaan. Dan had ik tenminste dat kind. Met een man waar ik niet van hield. Goddank kwam ik op tijd bij zinnen en zette ik dat onzalige plan niet door. Ik maakte het uit. Ik was inmiddels 37. Mentaal zat ik er door die allesverterende kinderwens totaal doorheen.
Ik vond dat ik een pauze had verdiend van mannen. Natuurlijk diende zich niet veel later een man aan waar ik als een blok voor viel. Shit, dit voelt echt, besefte ik al tijdens de eerste date, waarna ik de boot afhield. Want deze man was gescheiden en had al twee kinderen. Hij had valide redenen om geen kinderen meer te willen en heeft dit ook vanaf het begin duidelijk gemaakt. Hij representeert de tweede variant van mannen op de datingmarkt: de mannen van in de dertig die al een jong gezin hebben, blij zijn dat ze uit de luiers zijn en opnieuw op zoek gaan naar liefde, gedesillusioneerd na een ontluisterende start als stel met kinderen.
“Ik stoomde richting 38. Ging ik deze potentiële liefde afbreken? Zelf naar een zaadbank? Alleen proberen zwanger te worden, zwanger zijn, bevallen, een kind opvoeden?”
Ik wikte en woog mijn wensen, kansen en verlangens tegen elkaar af. Ik stoomde richting 38. Ging ik deze potentiële liefde afbreken? Zelf naar een zaadbank? Alleen proberen zwanger te worden, zwanger zijn, bevallen, een kind opvoeden? Hulde voor de vrouwen die dat hebben gedaan en kunnen, maar ik zag dat niet als een gezonde optie voor mijzelf of voor het kind dat met mij moest gaan leven. Mijn tweede optie: Kiezen voor deze liefde en dus mijn eigen kinderwens opzij zetten. Ik zal niet de eerste en zeker niet de laatste vrouw zijn die koos voor optie twee.
Dus ja. Eigen schuld. Toch?
In mijn geval was er geen sprake van dat mijn nieuwe liefde met mij zou gaan voor ‘een tweede leg’. Maar wie kent niet een vrouw van eind dertig, met een nieuwe liefde die al kinderen heeft? Stellen met een nieuwe kans in de liefde, die niets liever willen dan een kind van hen samen, dat hun liefde bezegelt? En bij wie het dan door de leeftijd niet lukt? Want ja, die domme vrouw heeft haar kinderwens onnodig uitgesteld. Te laat begonnen. Misschien rook en drinkt ze wel. En is ze te dik, wat de vruchtbaarheid ook niet ten goede komt. Dus ja. Eigen schuld. Toch?
“Lieve wij, het ligt niet aan ons. We hebben gedaan wat we konden. Verwachtingen waargemaakt die torenhoog waren. En nog was het niet genoeg.”
Gekmakend vind ik het. Wij goed opgeleide, hardwerkende, ons ontplooiende, reizende, van het leven genietende vrouwen verdienen beter dan het oordeel dat het aan onszelf ligt als de voor velen diepgevoelde kinderwens onvervuld blijft. Dus deze is voor ons, lieve vrouwen. Ik weet hoe wezenlijk en diepgaand verpletterend het uitblijven van een van je diepste wensen is. Dat je dan ook nog te pas en te onpas moet lezen en horen dat je zwanger worden onnodig uitstelt en dat je daar zelf bij bent, is zo oneerlijk, zo pijnlijk.
Eigen schuld dat ik geen kinderen heb? Dacht het niet.
Lieve wij, het ligt niet aan ons. We hebben gedaan wat we konden. Verwachtingen waar gemaakt die torenhoog waren. En nog was het niet genoeg. Ik reik je de hand en troost je. Want dat is wat je verdiend. Niet het koude oordeel dat jij en je onnodige uitstelgedrag de reden bent van de toenemende onvruchtbaarheid in de wereld. Eigen schuld dat ik geen kinderen heb? Dacht het niet.
Column 'Eicelinvrieswachtlijst' van Doortje Smithuijsen, september 2023 Column 'vruchtbaar' van Paulien Cornelissen, april 2023 Artikel 'Een op zes volwassenen wereldwijd kampt met onvruchtbaarheid, in Nederland neemt het probleem toe', april 2023
